De strijd voor de invoering van een republiek heeft diepe wortels. Slechts weinigen beseffen dat Nederland meer dan tweehonderd jaar geleden zelfs een republikeinse staatsvorm gekend heeft die lang vóór Thorbecke de parlementaire democratie in Nederland invoerde. Al in 1795 werd deze democratische Bataafse republiek uitgeroepen, die tot de stichting van het Koninkrijk Holland in 1806 zou bestaan.

Hoog tijd om een monument op te richten voor de republikeinse voorvechters van Nederlands allereerste grondwet ooit. In september 2024 publiceerde historicus Sandra Langereis haar biografie van planetariumbouwer en revolutionair politicus Eise Eisinga: Machineman. De tijden van Eisinga. In de Amstelkerk zal zij vertellen hoe mensen als Eise Eisinga (1744- 1828) de revolutionaire Bataafse republiek in het leven riepen en de allereerste democratische verkiezingen uitschreven, die al in 1795 net zoveel mensen naar de stembus stuurden als in 1917, het jaar waarin het algemeen stemrecht werd ingevoerd.

Sandra Langereis is historicus en biograaf. Na haar in 1992 met een cum laude afgeronde studie geschiedenis en in 2001 met een cum laude gehonoreerde promotie was ze jarenlang docent geschiedenis aan de universiteiten van Amsterdam en Leiden, tot ze zelfstandig onderzoeker en schrijver werd. In 2014 publiceerde ze De Woordenaar, een biografie over drukker Christoffel Plantijn, die de Shortlist van de Libris Geschiedenis Prijs haalde. In 2021 verscheen bij De Bezige Bij haar biografie van Erasmus, die werd uitgeroepen tot Beste Nederlandse Non- fictie van het Jaar in de Volkskrant, De Groene Amsterdammer en De Morgen, en die de Libris Geschiedenis Prijs kreeg. Nadat ze in 2010 al eens een boek over de Bataafse revolutiejaren had gepubliceerd getiteld Breken met het verleden, verscheen in 2024 Machineman. De tijden van Eise Eisinga. Dat jaar ontving Sandra Langereis van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen de De la Court Prijs voor haar hele oeuvre.

De Hans van den Bergh-lezing is vernoemd naar Hans van den Bergh (1932-2011). Jarenlang liet hij in woord en geschrift zijn republikeinse mening horen. Van zijn hand verschenen verschillende boeken waarin hij ten strijde trok tegen de monarchie. In het dagelijks leven was hij werkzaam als hoogleraar cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit. Als letterkundige bezorgde hij de uitgave van de Volledige Werken van Multatuli. Daarnaast was hij meer dan veertig jaar actief als toneelrecensent. De Hans van den Bergh-lezing wordt jaarlijks georganiseerd en heeft de republikeinse zaak in brede zin tot onderwerp.

De tiende Hans van den Bergh-lezing wordt op donderdag 13 maart 2025 gehouden in de Amstelkerk in Amsterdam.

Aanvangstijd 20:00 uur, deuren open om 19:30 uur

Met nagesprek en discussie met het publiek